Abstract

Die Maatskappywet 71 van 2008 skep ’n regsmiddel van laaste hulp wanneer daar nie genoeg steun van skuldeisers is om ’n sakereddingsplan te aanvaar nie. Dit verg ’n hofaansoek om (die uitslag van) ’n stemming waartydens die sakereddingsplan verwerp is, ter syde te stel. Daar is verskeie gapings in die wet wat die afdwinging van hierdie regsmiddel bemoeilik. Die vertolkingsprobleme wat vernaamlik in hierdie bydrae aangespreek word, is: Wat is die sneller vir die regsmiddel binne die konteks van die wet? Behels die regsmiddel dat die hof ’n diskresie uitoefen? Wat beteken die vereiste vir tersydestelling dat die stemming onvanpas was? Hoeveel faktore moet die hof volgens die wet in ag neem wanneer dit hierdie regsmiddel oorweeg? Wat is die vertolking van die drie faktore wat spesifiek in die wet genoem word wat oorweeg moet word, en in besonder sluit die eerste faktor die oorweging van goeie trou in? Met verwysing na watter tydstip moet oorweeg word of die stemming paslik was? Wat is die gevolge van die tersydestelling van (die uitslag van) die stemming? Wie moet as respondente gevoeg word tot ’n aansoek vir tersydestelling? Wat is die gevolg van die oënskynlike teenstrydigheid tussen die tersydestelling van die uitslag van ’n stemming, en die tersydestelling van ’n stemming, aangesien die wet beide uitdrukkings gebruik? Maak die regsmiddel dit moontlik dat die hof kan verklaar dat ’n sakereddingsplan soos gewysig deur die hof geag aanvaar te wees?

Daar word ook sydelings na moontlike grondwetlike kwessies verwys wat ter sprake kan kom by die regsmiddel. Terwyl verskeie van die leemtes wat deur die wetgewing gelaat is, gevul is deur die regspraak, was die wyse waarop dit gebeur het, in verskeie opsigte verrassend. Dit is veral ’n probleem dat benewens die drie faktore wat uitdruklik in die wet genoem word wat in ag geneem moet word wanneer die hof die regsmiddel oorweeg, die hoogste hof van appèl beslis het dat daarbenewens verdere faktore oorweeg moet word wat insluit dat die belange van alle belanghebbendes teen mekaar opgeweeg moet word. Dit behels potensieel die belange van ’n groot groep persone, insluitend die klante van die besigheid.

Dit is moeilik om te dink dat dit werkbaar by gebruik van die regsmiddel is om die belange van al hierdie persone in gedagte te hou. Daar bly ook ’n vraagteken hang oor die vraag of goeie trou oorweeg word wanneer die regsmiddel ter sprake kom, alhoewel daar sterk aanduidings is dat dit wel die geval is. Die bydrae moet saamgelees word met dié van ander kommentators wat uitwys hoe slordig hoofstuk 6 van die wet opgestel is en hoeveel leemtes dit het. Sakeredding is so ’n belangrike aangeleentheid dat hierdie hoofstuk van die wet die sosio-ekonomiese welstand van ons land in gedrang kan bring.

Abstract

Die digitale revolusie tydens die laaste drie dekades het ’n enorme impak gemaak op die wyse waarop verbruikers en verskaffers tans optree. Hierdie ontwikkeling skep nou nuwe uitdagings vir verbruikersbeskerming en die regulering van verskaffers. Die verbruikersregbeskermingsmodel waarop bestaande verbruikersregwetgewing in Suid-Afrika en wêreldwyd geskoei is, moet opnuut in oënskou geneem word om te bepaal of dit nog in pas is met die eise van die internetverbruikerswêreld.

Die artikel skop af met ’n ontleding van die eienskappe van digitale verbruikers en die soort transaksies wat hulle sluit. Daar word ook daarop gewys hoe verskillende veilige betalingsmetodes bygedra het om die vertroue van verbruikers in internethandel te laat groei.

Die artikel ontleed die bestaande pogings om verbruikersreg wêreldwyd te harmonieer. Ten spyte van kulturele, sosiale en ekonomiese verskille bestaan daar nogtans ’n wye verskeidenheid van soortgelyke kwessies wat voorkom en wat vatbaar is vir harmoniëring. Dit is veral die geval met betrekking tot die kwessies wat internethandel opwerp. Landsgrense is vinnig besig om te verdwyn en oorgrensverbruikerstransaksies is nou alledaags wat verdere eise aan verbruikersbeskerming stel. Die invloed van die Verenigde Volke se Kommissie vir Internasionale Handelsreg (UNCITRAL) se Modelwet vir Elektroniese Handel en Transaksies (Model Law on Electronic Commerce) van 1996 op die Suid-Afrikaanse reg en verbruikersreg word ontleed. Daar word ook gekyk of die Wet op Elektroniese Kommunikasie en Transaksies 25 van 2002 wat op die Model Law geskoei is nog pasgemaak is om meer onlangse ontwikkelings baas te raak. Daar word ook ’n ontleding gedoen van die wisselwerking tussen die Wet op Elektroniese Kommunikasie en Transaksies 25 van 2002 en die latere Verbruikersbeskermingswet (Consumer Protection Act) 68 van 2008.

Die artikel toon hoe die groei van toegang tot slimfone in Afrika tot wyer toegang tot die internet aanleiding gee en daarmee bydra om die sogenaamde digitale gaping te vernou. Dit maak dit nou ook moontlik vir verbruikers in afgeleë landelike gebiede om deel te neem aan internethandel. Daar word verwys na die sukses met die elektroniese bankwese in Oos-Afrika in hierdie proses.

Die ontwikkeling van verbruikersreg in Suid-Afrika word as ’n voorbeeld gebruik om aan te toon hoe die plaaslike verbruikersreg wat tot relatief onlangs onderontwikkel was, deur omvattende wetgewing soos die Nasionale Kredietwet 34 van 2005, die Consumer Protection Act (Verbruikersbeskermingswet wat egter nie op Afrikaans uitgegee is nie) 68 van 2008 en die Wet op Beskerming van Persoonlike Inligting 4 van 2013 vernuwe is, maar dat hierdie wetgewing alreeds nie meer voldoende voorsiening maak vir die eise van internethandel nie.

Ten slotte word daar breedweg gewys op die vereistes waaraan verbruikersbeskermingswetgewing moet voldoen om voorsiening te maak vir digitale verbruikersbeskerming. Daar word ook aan die hand gedoen dat die feit dat baie Afrika lande se verbruikersbeskermingswetgewing nog onderontwikkeld is, die moontlikheid bied om moderne pasgemaakte maatreëls te ontwikkel met verwysing na verwikkelinge elders in die wêreld sonder om deur die langsame ontwikkelingsprosesse van elders te gaan.

Abstract

Die beslissing van die appèlhof van Nieu-Suid-Wallis in die Cooper-saak en die regsgevolge daarvan, toon dat die redelikheidskriterium ’n deurslaggewende rol speel om te bepaal of ’n skemareël wat die aanhou van huisdiere verbied onredelik en dus ongeldig is. Die aanwending van die redelikheidskriterium bied ook ’n aanduiding of die weiering van die trustees om hulle toestemming tot die aanhou van ’n dier te verleen onredelik is en gevolglik deur die hof vervang kan word met ’n beslissing dat die dier wél aangehou mag word.

Die outeur toon dat die drieledige toets waarop die hof in die Cooper-saak gesteun het om die skemareël wat ’n algehele verbod op die aanhou van diere geplaas het, ongeldig te verklaar, ooreenstem met die Suid-Afrikaanse redelikheidtoets. ’n Algemene verbod op die aanhou van diere is onredelik en dus ongeldig omdat dit die erkende eiendomsbevoegdheid om ’n huisdier aan te hou, ontken.

Die voorgeskrewe skemareëls is nie op ’n kontrak gebaseer nie, maar verskaf eerder ’n raamwerk waarvolgens harmonie in die skema bewerkstellig kan word. Daarom maak dit nie saak of die gewraakte reël deur ’n eenparige of ’n spesiale besluit ingevoer is nie. Die beslissing van die ombud of die hof moet op ’n objektiewe redelikheidstoets berus. ’n Skemareël wat die aanhou van diere sonder meer verbied is onredelik en dus ongeldig omdat sodanige reël nie ’n meganisme aan die trustees verleen om die unieke omstandigheid van die eienaar of dier in ag te neem om die aanhou van die dier te bewillig of af te keur nie. Die reël beperk die erkende eiendomsbevoegdheid om diere aan te hou onredelik en onnodiglik. Dit volg nie ’n gebalanseerde benadering tot die velerlei belange wat by die aanhou van diere ter sprake is nie, maar beklemtoon eerder die belange van eienaars wat sonder meer teen die aanhou van diere in die skema gekant is.