ISSN: 1996-2118
Affiliations: University of KwaZulu-Natal
Source: South African Journal of Criminal Justice, Volume 36 Issue 3, p. 510 – 527
https://doi.org/10.47348/SACJ/v36/i3a9
None
ISSN: 1996-2207
Affiliations: Professor Extraordinarius in Private Law, University of South Africa
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 2, 2024, p. 189-221
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i2a1
Ofskoon die spoorwegstelsel in Suid-Afrika reeds vroeg ontwikkel het en tydens die vorige eeu ’n hoogtepunt van effektiwiteit én diensbaarheid bereik het, het dit oor die laaste dekades erg verval, in die besonder wat pendeldienste deur voorstedelike treine betref. Hierdie toestand het aanleiding gegee tot die stigting van die Rail Commuters Action Group wat in 2005 in Rail Commuters Action Group v Transnet t/a Metrorail daarin geslaag het om die konstitusionele hof daarvan te oortuig dat die Passenger Rail Agency of South Africa (PRASA) wat vir pendeldienste verantwoordelik is, ’n publiekregtelike verpligting het om pendelaars veilig te vervoer. Dieselfde hof het in 2016 in Mashongwa v Passenger Rail Agency of South Africa beslis dat PRASA se verpligting teenoor pendelaars ook privaatregtelik van aard is en dat verbreking daarvan die grondslag van ’n deliktuele vordering kan vorm.
In 2023 is daar verskeie uitsprake in die SAFLII hofverslae gerapporteer, waarvan die volgende vyf gehandel het oor beserings opgedoen deur pendelaars wat tydens hul reis by oop treindeure uitgeval het en ernstig beseer is: Mthethwa v Passenger Rail Agency of South Africa (PRASA), Maphela v Passenger Rail Agency of South Africa, Mathekga v Passenger Rail Agency of South Africa, Mavhungu v Passenger Rail Agency of South Africa en Davids v The Passenger Rail Agency of South Africa. In hierdie bydrae word elk van hierdie uitsprake krities ontleed om te bepaal hoe die howe die geykte beginsels van die deliktereg probeer toepas om die toenemende aantal sake van dié aard te besleg.
Slegs een van die uitsprake is as rapporteerbaar aangemerk (die Maphela-saak), wat aanduidend is van die feit dat die regters (met die uitsondering van die voorsittende beampte in die Davids-uitspraak almal waarnemend) nie van oordeel was dat hulle oorspronklike bydraes tot die regspleging gemaak het nie. Ofskoon dit die geval blyk te wees, bied hul uitsprake waardevolle voorbeelde vir die praktyk van hoe veral die onregmatigheids- en nalatigheidselement van die onregmatige daad in dié soort geval benader en toegepas word. Ongelukkig skiet meeste van hierdie uitsprake in ’n mindere of meerdere mate tekort ten aansien van die hantering van die regsteorie, byvoorbeeld wat die uiteensetting en toepassing van die toets vir nalatigheid betref. Dit kom ook voor of daar nie deurgaans duidelikheid heers oor die grense van die onregmatigheids- en nalatigheidselemente nie. Verder blyk dit dat die meerderheid regters tevrede was om die kousaliteitsvraag slegs met verwysing na feitelike kousaliteitsbeginsels te besleg, sonder om juridiese kousaliteit uitdruklik te oorweeg.
Dit blyk duidelik dat dringende stappe nodig is om die infrastruktuur van ons pendel-spoorverkeer te verbeter ten einde te verhoed dat die soort ongeval wat in hierdie bydrae onder die loep geneem word, voortduur, of selfs vererger. Tot tyd en wyl dit geskied, sal PRASA se treine met oop deure ’n betroubare inkomstebron vir regpraktisyns verseker.
ISSN: 1996-2207
Affiliations: Professor in Privaatreg, Universiteit van Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 2, 2024, p. 222-246
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i2a2
A retentor derives no real security right from either an obligatory agreement or a real agreement with the owner of the thing he is retaining under his lien. Therefore he is not on the same footing as the holder of a right of hypothec, mortgage or pledge who is in possession of the thing of another as holder of a limited right of real security. With the exception of the pledgee with an additional entitlement agreed to by the pledgor to use the object of the pledge (pactum antichreseos), it is common to all the said limited real security figures that the retainer derives no entitlement to take advantage of the property of another in his possession. However, notwithstanding the fact that he may derive no benefit from his withholding of the object, he is responsible for preserving the object against damage or risk at his own expense as the de facto custodian of the object, although no agreement of bailment came about.
It would be wrong to assume randomly that all examples of rightful retention of another’s goods are examples of liens. It may also be the entitlement of a limited real security right such as the tacit hypothec of a landlord or patron of a restaurant. The ius retentionis of the holder of a lien is merely the limited entitlement of the creditor without any preceding agreement between the owner of the object being retained and the creditor entitling the latter to retain it as long as the owner as debtor is in default of paying his dues to the holder of the lien for costs incurred by the latter regarding the object of the lien.
No lien comes into play unless the required nexus exists regarding the parties involved and the object retained. In contrast, in the cases of a tacit hypothec of a landlord or innkeeper, there is no question of any coherence or nexus between the claim of the landlord to the invecta et illata or hotel-keeper to the coat of the guest as creditor and the object being retained.
Subject to special statutory regulation, no limited real security right can be established on an integral part of a thing. Only a thing that meets all the requirements as an object of a real right can be the object of a real right and this also applies to a limited real right. Possession of a thing requires exclusive control over it and not simply possession of an integral part or symbol of the object of the debtor’s real right of ownership if the object is classified as a movable. Possession is, however, no requirement for a derivative mode of acquisition of a real right on immovable property. It is submitted that mere possession of the passport of a horse or the logbook of an aeroplane does not suffice as symbolic possession of the horse or the aeroplane.
Withholding part of the due performance under a reciprocal agreement until the counterparty has fully performed or because by agreement the debtor wishes eg to occupy the new house for three months to see what defects in the construction comes to light before delivering the agreed retention money to the builder, is no example of a lien. The retaining of the agreed portion of the final performance by the mandator is neither an entitlement of a limited real right nor a lien. This is part of the agreed terms of the building contract and any attempt by the creditor to compel performance before the condition had been met can be averted with the exceptio non adimpleti contractus.
ISSN: 1996-2207
Affiliations: Professor of Private International Law and Director of the Research Centre for Private International Law in Emerging Countries at the University of Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 2, 2024, p. 247-257
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i2a3
Die voorgestelde African Principles on the Law Applicable to International Commercial Contracts is vernaamlik gebaseer op die Rome I Regulation on the Law Applicable to Contractual Obligations en die Hague Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts. Hierdie bydrae bespreek egter die oorspronklike en vernuwende aspekte van die African Principles (“die Afrika-Beginsels”).
Sowel gedeeltelike as veelvuldige regskeuse word in die Afrika-Beginsels, benewens op sekere dele van die kontrak, ook van toepassing gemaak op verskillende aspekte van ’n kontrak (bv bepalings insake monetêre eenheid of indemniteit). Die keuse van regsreëls wat nie op staatlike soewereiniteit gebaseer is nie, word slegs toegelaat met betrekking tot sekere omskrewe instrumente op die regionale, supranasionale en internasionale vlak. Die Afrika-Beginsels maak ook uitdruklik voorsiening vir die inkorporasie van nie-staatlike regsreëls deur middel van voldoening aan die vereistes daarvoor van die reg wat op die kontrak van toepassing is. Die Afrika-Beginsels stel streng vereistes vir stilswyende regskeuse, onder meer dat die keuse baie duidelik moet blyk uit die bepalings van die kontrak of die besondere omstandighede van die geval. Daar word bepaal dat die jurisdiksionele keuse van ’n hof of gelokaliseerde arbitrasietribunaal nie genoegsaam is vir die aanname van ’n stilswyende regskeuse nie maar dat dit wel ’n rol in die verband mag speel. Die Afrika-Beginsels stel voor dat konflikterende regskeuseklousules in standaardbedinge mekaar uitsluit, in elk geval as uitdruklike regskeuse.
Die Afrika-Beginsels bevat ’n aantal bepalings waaronder die substantiewe reg ’n selfstandige rol mag speel binne internasionaal-privaatregtelike verhoudings, en wel met verwysing na sekere internasionale instrumente. Die Afrika-Beginsels inkorporeer artikel 5 van die Haagse Beginsels binne ’n wye alternatiewe aanwysingsreël vir formele geldigheid, wat geïnspireer is deur ’n verskeidenheid van modelle. Die Afrika-Beginsels maak voorsiening vir ’n meer presiese omskrywing van die lex loci solutionis as wat gebruiklik is in die verband van voorrangreëls. Dit verskaf ook ’n voorstel vir die oplossing van die probleem van die toepassing van derdelandsreg benewens die lex loci solutionis. Die Afrika-Beginsels inkorporeer in die internasionale kontraktereg twee beginsels insake bestraffende skadevergoeding uit die reg insake die erkenning en afdwinging van buitelandse vonnisse.
Daar word aan die hand gedoen dat die formulerings in die Afrika-Beginsels gebruik kan word in toekomstige projekte vir die kodifikasie van internasionaal-privaatregtelike reëls insake kontrakte, nie slegs in Afrika nie, maar ook daarbuite.
ISSN: 1996-2207
Affiliations: Senior Lecturer: Research, The IIE’s Varsity College, South Africa; Extraordinary Professor of Private Law, University of the Free State
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 2, 2024, p. 258-272
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i2a4
None