Abstract

Die Suid-Afrikaanse regsberoep is tradisioneel opgedeel in twee verskillende takke van die praktyk, naamlik die van prokureurs en van advokate. Elk van hierdie takke fokus op spesifieke praktykareas en benodig unieke vaardighede om die spesifieke deel van die regsberoep suksesvol te kan navigeer. Tog het ’n derde tak van die regsberoep ontstaan uit die behoeftes van moderne kliënte, waarin regspraktisyns in diens geneem word om binne hul kliënte se organisasiestrukture hul eie regsrolle te vervul en regsdienste te lewer. Sulke interne rolle kan vervul word deur regspraktisyns wat nie praktiserend is nie, maar tog ’n mate van regsdienste lewer vir ’n werkgewerskliënt (salaris-regspraktisyns). Die interne rol kan ook vervul word deur individue wat ’n regsgraad het, maar nie toegelaat of geregistreer is as ’n prokureur of advokaat nie, maar wat nogtans in diens geneem is deur ’n werkgewerskliënt om regsdienste te lewer (ongereguleerde salaris-regspraktisyns).

Voor die inwerkingtreding van die Wet op die Regspraktyk 28 van 2014 was die posisie van die derde tak van die regsberoep grotendeels ongereguleerd. Hierdie posisie het verander deurdat die Wet op die Regspraktyk, met die bekendstelling van deel 7 van die gedragskode, die eerste stap geneem het om die regspraktisyns in diens van hul werkgewerskliënte te erken en in beperkte mate te reguleer. Desondanks kan die interne rol uiteraard die professionele onafhanklikheid van die salaris-regspraktisyns en die ongereguleerde salaris-regspraktisyns in gevaar stel.

In hierdie artikel word die verskille en ooreenkomste ondersoek van die regsdienste wat deur al drie die takke van die regsberoep verrig word om vas te stel of die professionele onafhanklikheid van sulke interne rolle binne die derde tak van die regsberoep nadelig kan wees en wat daaraan gedoen kan word. Sodoende word die huidige wetgewende landskap van die Wet op die Regspraktyk ondersoek en tekortkominge uitgelig in verband met die regulering van die derde tak van die regsberoep. Die gevolgtrekking word bereik dat geen gedeelte van die regsberoep aan private organisasies oorgelaat behoort te word om te reguleer soos tans die geval is met die derde tak van die regsberoep nie. Die versuim om alle takke van die regsberoep volledig te reguleer, kan die reputasie en openbare persepsie van die regsberoep nadelig beïnvloed omdat die regsberoep dan slegs gedeeltelik gereguleer word.

Abstract

None.

Abstract

In hierdie artikel toon die outeur dat vir doeleindes van belastingadministrasie onder die Wet op Belastingadministrasie 28 van 2011, ’n belastingbetaler, afhangende van die besondere omstandighede, aanspraak kan maak op die gemeenregtelike voordele wat verband hou met die vertrouensverhouding tussen ’n kliënt en sy/haar regsverteenwoordiger. Verder toon die toepassing van die reëls van uitleg dat, in die Wet op Belastingadministrasie, die wetgewer by implikasie die konsep “regsprofessionele privilegie” breër geformuleer het as in die gemenereg. Daarom, in hierdie konteks, is die konsep nie beperk tot lede van die regsgemeenskap wie se beroep gewoonlik betrokke is by die regspraktyk en gee van regsadvies nie. Ingevolge die Wet op Belastingadministrasie is hierdie voorreg van toepassing op alle vertroulike kommunikasie tussen ’n belastingpligtige en ’n adviseur of diensverskaffer wat in ’n professionele hoedanigheid optree wat wettiglik belastingadvies of ander regsdienste lewer wat deur die Wet op Belastingadministrasie in die vooruitsig gestel word, ongeag of sodanige derde party ’n prokureur, rekenmeester of ander professionele persoon is.

Artikel 42A(1) van die Wet op Belastingadministrasie 28 van 2011 bepaal dat enige “persoon” protes tydens ’n navraag ingevolge artikel 52 mag aanteken en tydens ’n soek- en beslagleggingsoperasie wat deur artikel 61 in die vooruitsig gestel word eweneens daarteen kan protesteer. Die voorreg, wat bestaan uit regsprofessionele privilegie en litigasievoorreg, is daarop gemik om die privaatheid van belastingpligtige inligting vervat in enige vertroulike kommunikasie te beskerm en te bewaar. Aangesien hierdie bepalings geen gewag maak oor die omvang en reikwydte van regslui se voorreg in hierdie verband nie, interpreteer die outeur in hierdie artikel die formulering in die wetsartikels ooreenkomstig die gevestigde uitlegreëls. Deur ’n tekstuele modusinterpretasie te gebruik, toon die outeur dat artikels 42A en 64 nie die reg op bevoorregting skep nie. Dit erken eerder ’n voorafbestaande substantiewe reg om openbaarmaking van inligting wat uit die gemenereg afgelei word, te weier. Hierdie gemeenregtelike norm is, soos vereis deur artikel 39(3) van die Grondwet van die Republiek van Suid- Afrika, 1996 in ooreenstemming met die handves van regte wat in hoofstuk 2 daarvan verskans is. Die aanvaarding van ’n doelmatige uitlegnorm toon dat ’n belastingpligtige geregtig is op die voordele wat voortspruit uit regslui se privilegie. Dit is die geval nie slegs in die eng omskrewe omstandighede genoem in artikel 42A(1) van die Wet op Belastingadministrasie nie, maar ook tydens enige ander inligtingsindeksionele proses wat deur hierdie wet gereguleer word (soos tydens ’n oudit, inspeksie, strafregtelike ondersoek en tydens ’n appèl in die belastingraad en belastinghof).

Deur kontekstuele en waardegebaseerde uitlegmetodes te gebruik, voer die outeur in hierdie artikel aan dat die wetgewer by die nodige implikasie die begrip van regslui se privilegie in artikel 42A met artikel 64 van die Belastingadministrasiewet ruimer as by die gemenereg gemaak het. Gevolglik word beweer dat, vir doeleindes van hierdie statuut, regslui se voorreg nie net geëis kan word om vertroulike kommunikasie tussen ’n belastingpligtige, as kliënt, en ’n gekwalifiseerde “regspraktisyn” (naamlik ’n prokureur of advokaat) behoorlik toegelaat en ingeskryf ingevolge die Wet op Regspraktyk 28 van 2014 nie, maar ook om ’n skild te verskaf met betrekking tot vertroulike kommunikasie tussen ’n belastingpligtige en enige rekenmeester, geoktrooieerde rekenmeester, ouditeur, belastingkonsultant en ander persoon wat in ’n professionele hoedanigheid optree as ’n geregistreerde belastingpraktisyn wat voldoen aan artikel 240(1)(i) en (ii) van die Wet op Belastingadministrasie wat advies verskaf oor enige aangeleentheid wat deur artikel 240(1)(a) daarvan gedek word.

Abstract

This overview covers the following:

1. Equality
2. Dignity
3. Personal freedom and security
4. Freedom of expression
5. Freedom of association
6. Political rights
7. Citizenship
8. Labour relations
9. Property
10. Social security
11. Children’s rights
12. Education
13. Access to courts
14. General provisions regarding the bill of rights

Abstract

Breach of promise by a betrothed is not met with the same sanctions as breach of contract. The disappointed previously engaged party cannot approach the court for an order against the other party for specific performance. The erstwhile future spouse cannot be compelled to enter into the envisaged marriage relationship notwithstanding the doubt that surfaced about the everlasting joyous nature of this union. For the same reason, no claim for positive interest as damages will be honoured by a court. The deserted betrothed cannot claim half of the estate of the other party because she was under the impression that the marriage would have been in community of property. The unavailability of these categories of remedies indicates that the foundation of an engagement agreement should not be seen as a contract between the parties to enter into a legal relationship which will entitle them to reciprocal claims for performance. It must rather be classified as a factual relationship between two parties that is recognised in law and therefore carries consequences. A betrothed cannot simultaneously be engaged to more than one prospective future spouse in a legal system that only recognises a monogamous marriage.

The unsavoury conduct of the guilty party who breached the promise to marry on the proverbial steps of the church, is, however, often the cause of damage and hardship for the innocent party and may also cause prejudice to her family when they have indebted themselves for the prospective marriage. The disappointed previous fiancée may have incurred significant costs for the bridal lay-out, the wedding feast and the intended honeymoon, but it may also include the loss of a previous job opportunity or the burdening of the claimant with the cost of a new dwelling that would not otherwise have been encountered.

Common law recognised the need to reimburse the innocent party for such losses and also for the personal injury suffered if the breach occurred shortly before the marriage was supposed to be concluded or the conduct of the guilty party was especially harsh and impolite. Harbouring bad manners comes at a cost.

In this contribution the historical development of the applicable claims is discussed by way of comparison with other legal systems in order to define the underlying foundation of the claims as recognised in South African law. In principle, claims founded on the actio legis Aquiliae as well as the actio iniuriarum should be available, provided the various requirements for the remedy can be met.

It is questioned whether there is any truth in the premise that the continued recognition of such a delictual claim will endanger the value of marriage as a binding institution in modern society and that this excuse justifies the demise of the sanctions against such a delict in some modern societies. The well-known proverb ubi ius ibi remedium also indicates that as long as the delictual conduct of the unreliable suitor is recognised as unacceptable conduct, private law should provide a suitable remedy to the injured subject. It is presumed that parties who decided mutually to become betrothed represent to each other and to third parties that they intend to enter into marriage as a lifelong relationship and that all concerned may act according to this representation of their mutual intent. Should any of the parties experience a serious change of heart and repudiate the agreement, the other may claim for any damage suffered as a result of the breach with the actio legis Aquiliae. In addition, the contumely conduct entitles the aggrieved party to claim solatium for the injury to her personality rights. Although the claims founded in the breach of promise are often referred to as contractual claims, the case law displays many examples where the claimant for the wasted damages caused by the delictual behaviour happened to be the parents or guardian of the party left in the lurch, notwithstanding the fact that the defendant did not enter into a contract with them as the future in-laws. This points to the fact that the remedy is a delictual and not a contractual remedy and founded in the breach of trust.

Abstract

Café Chameleon se Guardrisk polis het besigheidsverlies gedek as dit die gevolg is van ’n aanmeldbare siekte wat voorgekom het binne ’n radius van 50 kilometer vanaf sy restourant in Kaapstad. So ’n siekte, Covid-19, het voorgeval. ’n Epidemie het ontwikkel en die regering het ’n staat van algemene inperking afgekondig. Ten gevolge van die inperking het Café Chameleon wesenlike dog ongekwantifiseerde besigheidsverliese gely.

’n Verklarende bevel is ten gunste van Café Chameleon in die Kaap uitgereik. Guardrisk Insurance het appelleer maar die hoogste hof van appèl het die appèl eenparig van die hand gewys. Die hof het die kontraktuele risikobepalings aan die hand van die sogenaamde objektiewe benadering uitgelê en bevind dat die gebeurtenis waarteen verseker is, verlies as gevolg van ’n inperking insluit. Ingevolge die tans geldende objektiewe benadering word daar nie gepoog om die kontraktante se werklike bedoeling vas te stel nie. Die vraag is bloot hoe ’n redelike man in die skoene van die kontraktante hul woorde en gedrag sou verstaan het. Volgens sommige beslissings gaan dit wel nog om ’n konstruktiewe bedoeling. Die aard, ooreenkomste en verskille tussen die objektiewe benadering en die tradisionele subjektiewe benadering word in die bespreking uitgelig. Daar word aan die hand gedoen dat die huidige interpretasie benadering eintlik ’n hibriede benadering is. Die objektiewe benadering hang in werklikheid saam met die vertrouensteorie vir kontraktuele aanspreeklikheid en word getemper deur byvoorbeeld die verweer van redelike dwaling. Wat vasstaan, is dat interpretasie ’n fyn kuns is en dat selfs die meer objektiewe benadering nie noodwendig feilloos is nie. Trouens, die hof se uitleg van die versekerde gebeurtenis aan die hand van die objektiewe benadering word bevraagteken.

’n Alternatiewe voorstel is dat die voorkoms van Covid-19 binne ’n sekere radius van die versekerde se besigheid aanvaar word as die versekerde gebeurtenis omdat so ’n uitleg in die algemeen meer betroubare resultate lewer. In die betrokke omstandighede sou dit egter nie ’n verskil aan die uitkoms van die geding gemaak het nie.

Abstract

Personal rights may be transferred by means of cession, and, in such an instance, the cedent (creditor) does not need the debtor’s permission, but once the debtor has been informed, the debt is redeemed only if he performs against the cessionary. If however, someone owes a debt, he (the debtor) can free himself of the obligation only if he redeems the debt, if he is released, or through the running of prescription. But sometimes it might be necessary that a restructuring of someone’s debts takes place or the debtor may want to be replaced with someone else who is willing to take over his obligation. This can be done only with the cooperation and agreement of the creditor. In such a case the debtor delegates his obligation to another person, who then becomes the new debtor of a new debt – the creditor relinquishes his right against the old debtor and accepts the new debtor and the new debt. The old debt no longer exists. It is also possible to rearrange the debt and create a new obligation which extinguishes the old debt – a novation takes place.

This contribution starts with a discussion of these general principles and particularly the role that they (should) play when one is dealing with a secured debt which the debtor wants to delegate or when novation comes into play. This leads into a discussion of Wilke NO v Griekwaland Wes Korporatief Ltd (1327/2019) 2020 ZASCA 182 (23 Dec 2020) and the judgments in the earlier courts in which the supreme court of appeal and the other courts did not consider the implications of delegation and novation on an underlying debt when that debt was secured. Delegation and novation extinguish the underlying debt and any security right fortifying that debt is thereby also extinguished because of the principle of accessority. If the creditor requires the new debt to be secured, a new security right needs to be established by meeting all the requirements for the establishment of such security whether it is a right of suretyship or a real security right. A creditor must carefully consider agreeing to a delegation or novation of a secured debt since the implication is that he loses his secured and preferential position, and, even with the creation of a new security right, he loses the ranking he initially held in the line of secured creditors when a right of mortgage, for example, is at stake – qui prior est tempore potior est iure (D 20 4 11pr).

Abstract

In Beadica 231 CC v Trustees, Oregon Trust het die konstitusionele hof bevestig dat die handves van regte indirek toegepas moet word op kontraktuele bepalings en die uitvoering daarvan. Volgens die hof is begrippe soos redelikheid, billikheid, goeie trou en grondwetlike waardes nie regsbegrippe nie maar abstrakte waardes wat gebruik word om die regsreël toe te pas dat kontrakte nie teen die openbare beleid mag wees nie. Daarmee wou die hof meningsverskille in die regspraak en -literatuur uit die weg ruim. Dit is onwaarskynlik dat die hof daarin geslaag het. Die werklike meningsverskille gaan oor hoeveel gewig in besondere gevalle geheg moet word aan kontrakteervryheid aan die een kant, en die handvesregte wat deur kontrakte en hulle uitvoer beperk word aan die ander kant. Deur bevindings in uitsprake sorgvuldig te motiveer met verwysing na die faktore in artikel 36(1) van die grondwet sal die standpunte duideliker gestel word en meer sinvolle debatte daaroor gevoer kan word. Dit verg ’n direkte toepassing van die handves van regte.

In AB v Pridwin Preparatory School het die konstitusionele hof beslis dat wanneer die ongeldigheid van optrede ingevolge ’n kontraktuele bepaling op die openbare-beleid-reël gebaseer word, die handves indirek daarop toegepas moet word, terwyl gevalle waarin die applikante hulle saak slegs op die skending van handvesregte baseer, nie-kontraktuele geskille is waarop die handves direk toegepas moet word. Die skending van handvesregte vind egter nooit in ’n lugleegte plaas nie, maar altyd binne die raamwerk van die een of ander regsterrein, in hierdie geval die kontraktereg, en die uitwerking van die uitoefening van die grondwetlike reg op kontrakteervryheid op ander handvesregte moet vasgestel word ongeag of indirekte of direkte toepassing van die handves plaasvind. Daar bestaan nie so iets soos gewone kontraktereg en daarnaas grondwetlike kontraktereg nie. Die hof se direkte toepassing het in elk geval op indirekte toepassing neergekom want die algemene beperkingsbepaling is nie toegepas nie. Die hof se uitleg van “in terms of law” in artikel 36(1), naamlik dat dit slegs geld vir beperkings “in” regsreëls, is die enigste rede wat die hof sedert 1995 aangevoer het waarom die hof die handves nie direk op kontraktuele bepalings en hulle uitvoering toepas nie. Die uitdrukking sluit geen beperking uit nie, maar verorden die formele legaliteitsbeginsel dat alle beperkings uitdruklik of stilswyend deur regsreëls gemagtig moet word. Die hof se benadering veroorsaak verwarring en onsekerheid soos duidelik blyk uit onder andere die verskillende uitsprake in Dladla v City of Johannesburg (2018 2 BCLR 119 (KH), 2018 2 SA 327 (KH)).

Abstract

Die uitbreek van die coronavirus in 2019 (Covid-19) het baie individue in hul daaglikse lewens geraak. In die nasleep daarvan is wêreldekonomieë verwoes, staatshulpbronne uitgeput en mediese infrastrukture is op die rand van ineenstorting gelaat. Dit is geen wonder dat die regering, toe die Covid-19 infeksie gedurende 2020 vir die eerste keer in Suid-Afrika waargeneem is, vinnig stappe geneem het om die infeksie in te hok sodat lewens gered kon word nie. Dit is gedoen met die verklaring van ’n nasionale ramptoestand onder die Wet op Rampbestuur 57 van 2002 met die implementering van ’n sogenaamde harde inperking in Maart 2020 wat ’n oorvloed van regulasies meegebring het. Dit is nie die bedoeling om die inperkingsregulasies te bespreek nie, maar om die tugmaatreëls van die hof in Administrator of Dr JS Moroka Municipality v Kubheka (2020 3 All SA 96 (ML)) te bespreek. Verskeie regspraktisyns betrokke in daardie saak het blykbaar nie oor geldige permitte beskik wat ingevolge die regulasies vereis is nie. Die hof was krities oor die skynbare oortreding en het ’n afskrif van die uitspraak na die direkteure van die Mpumalanga en Gautengse regsadviesrade verwys. Die hof het ook verskeie van die regspraktisyns verbied om fooie en kostes vir die bywoning van daardie hofaansoek van 31 Maart 2020 te eis. Teen dié agtergrond bespreek die outeur die hof se toesighoudende rol en sy dissiplinêre funksie van die regsberoep, sowel as die wyse waarop die hof en die regsadviesraad wangedrag van regspraktisyns in die algemeen kan aanspreek. Daar word verwys na die verskillende filosofiese modelle wat gebruik kan word in die algemene regulering van die regsberoep, wat die doel van dissiplinêre aksies in die konteks van die beroep beïnvloed asook die tipe dissiplinêre aksies wat gebruik kan word. Die verantwoordelikheid van ’n regspraktisyn om niks te doen wat die regsprofessie in oneer kan bring nie, word beklemtoon. Respek vir die hof, eerlikheid, integriteit, en ook die nakoming van die landswette deur alle regslui is noodsaaklik vir die behoorlike funksionering van die regsberoep.

Abstract

Om behoorlik ingeligte en oorwoë pandemie-reaksie en bestuursplanne in werking te stel, wend state, insluitend Suid-Afrika, hul tot georuimtelike inligtingstelsels en ander georuimtelike waarnemingsmetodes. Die data wat deur hierdie tegnologie versamel word, verskaf belangrike insigte in die dinamiese aard van die Covid-19-pandemie, die siekte se verspreidingspatrone en kon selfs uitbraakpatrone voorspel. Deur die patrone en aard van die ontwikkelende pandemie deur middel van georuimtelike waarneming en inligtingstelsels te verstaan, kon regerings betyds die nodige voorbereidings tref ten einde te verseker dat voldoende mediese toerusting aangekoop en beskikbaar gestel word, menslike hulpbronne dienooreenkomstig bestuur word en kwarantyn- en grendelmaatreëls wat lewens kan red in plek gestel word ten einde die verspreiding van hierdie aansteeklike siekte te beperk. Alhoewel georuimtelike waarneming en inligtingstelsels ’n belangrike rol speel deur data vanuit verskillende bronne te versamel, die visualisering van pandemie-inligting moontlik te maak, positiewe gevalle op te spoor en streekuitbrake te voorspel, is die regulering van hierdie tegnologieë gefragmenteerd, soms teenstrydig met nasionale wetgewing, en stem baie min lande se nasionale data en privaatheidswetgewing ooreen met internasionale reguleringsinstrumente. Gedagtig daaraan dat georuimtelike waarneming en inligtingstelsels slegs hulle volle potensiaal sal bereik wanneer die inligting wat deur hierdie tegnologieë versamel word, saamgevoeg en as groot data in geheel geanaliseer en toegepas word, is dit belangrik dat lande se nasionale wetgewing en beleide grotendeels ooreenstem met internasionale instrumente sodat data veilig gedeel kan word. Hierdie harmonisering van nasionale en internasionale reguleringsraamwerke moet steeds geskied met behoorlike beskerming van individuele inligtingsprivaatheid op nasionale vlak. Die Covid-19-pandemie was ’n wekroep tot aksie vir die etiese gebruik van georuimtelike tegnologieë. In hierdie artikel word die verskillende praktiese toepassings van bestaande geografiese waarnemingstegnologieë tydens die Covid-19-pandemie in Suid-Afrika ondersoek, en hoe hierdie ruimte-tegnologieë en die data wat daaruit voortspruit, op internasionale en nasionale vlak gereguleer word. Gedagtig aan die waarde wat hierdie tegnologieë kan bydra tot die voorspelling, en bestuur van natuurrampe en gesondheidsrampe, word die artikel afgesluit met ’n paar aanbevelings vir toekomstige regulering om die gebruik van hierdie tegnologieë te optimaliseer deur internasionale harmonisering, samewerking en die verbetering van nasionale vaardighede.