Regspraak: The trade and production of income requirements for the deductibility of interest

Regspraak: The trade and production of income requirements for the deductibility of interest

Author: Thabo Legwaila

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of the Witwatersrand
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 2, 2024, p. 374-386
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i2a12

Abstract

Ten einde ’n rente uitgawe wat voortspruit uit ’n skuldinstrument te kan aftrek, moet ’n belastingbetaler aan beide die vereistes van “in beoefening van ’n bedryf” en “die voortbrenging van inkomste” voldoen. Die beoefening van ’n bedryf-vereiste behels dat die belastingbetaler moet aantoon dat hulle ’n positiewe stap geneem het, nie bloot ’n passiewe rol vertolk nie. Ten einde aan die voortbrenging van inkomste-vereiste te voldoen, moet die belastingbetaler aantoon dat die uitgawe nou verwant is aan die voortbrenging van inkomste soveel so dat dit as deel daarvan geag kan word. Alhoewel die algemene aftrekkingsformule vereis dat die belastingbetaler ’n bedryf moet uitoefen en die uitgawe vir doeleindes daarvan aangegaan moes wees, vereis die spesiale reëls betreffende die aangaan en toevalling van rente, sowel as die insluiting en aftrekbaarheid van rente, soos vervat in artikel 24J van die Inkomstebelastingwet 58 van 1962, nie so ’n skakel nie.
Die belastingbetaler in Unitrans Holdings Ltd v CSARS ((A3094/2022) 2024 ZAGPJHC 3 (9 Jan 2024)) het probeer om meer as wat nodig was aan te toon om ’n aftrekking te eis, naamlik dat dit ’n bedryf as ’n geldskieter beoefen het, terwyl dit voldoende sou wees om aan te dui dat dit ’n bedryf, enige bedryf, beoefen het. Hierdeur het die belastingbetaler ’n risiko geloop om die geskil op die vraag van die beoefening van ’n bedryf te verloor, maar het eintlik die saak verloor omdat daar nie bewys is dat die rente-uitgawes aangegaan was in die voortbrenging van inkomste nie. Alhoewel die bedoeling om ’n wins te maak nie ’n vereiste vir die beoefening van ’n bedryf is nie, ontken die gebrek daaraan die doel van die voortbrenging van inkomste. ’n Direkte skakel tussen die uitgawe en die voortbrenging van inkomste word steeds vereis. Indien daardie skakel nie bestaan nie, of gebreek is, is die uitgawe nie aftrekbaar nie. Dit is ook die geval waar die uitgawe, soos in casu, bedoel is om belastingvrye inkomste voort te bring.
Die Suid Afrikaanse Inkomste Diens se voorneme om die praktyk te staak om rente-aftrekkings toe te laat op geleende geld wat teen ’n hoër of laer rentekoers herleen word, beklemtoon die belang van artikel 24J van die wet en die nakoming van die reëls daarvan.

Regspraak: “A veritable cesspool of lawlessness”: upholding impartiality and decorum in South African judgments

Regspraak: “A veritable cesspool of lawlessness”: upholding impartiality and decorum in South African judgments

Author: Marno Swart

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Cambridge
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 2, 2024, p. 386-396
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i2a13

Abstract

Die onpartydige beslegting van geskille deur die regbank is ’n grondliggende kenmerk van ’n legitieme en beskaafde regsisteem. Hierdie beginsel is onheuglik tot die Suid-Afrikaanse reg en ontspruit uit die Romeins-Hollandse stelreël nemo iudex in sua causa potest (niemand is geskik om as ’n regter in hul eie saak op te tree nie). Sedert 1996 word regterlike onpartydigheid deur die grondwet onderskryf wat, tesame met die gemenereg en ’n ryk regspraak, regterlike onpartydigheid reël.
Dit is oor die algemeen onbetwis dat misdadigheid en korrupsie deesdae in Suid-Afrika gedy. Voorsittende beamptes word, uit hoofde van hul amp, waarskynlik nog meer blootgestel aan dié realiteit as die deursnee-Suid-Afrikaner. Hierdie blyk duidelik vanuit ’n onlangse uitspraak in die Gauteng afdeling van die hooggeregshof te Pretoria, waar hierdie ongelukkige toedrag van sake gekritiseer word in ’n meestal obiter dicta relaas, wat nouliks verband hou met die aangeleentheid onder besleg.
Dié aantekening neem die uitspraak in die Mogoai-saak krities in oënskou en voer aan dat die opperheerskappy van die reg as kernbeginsel – asook die onafhanklike funksionering van die Suid-Afrikaanse howe as deel van die trias politica – vereis dat hofuitsprake onpartydig, behoorlik deurdag en gepas moet wees tot die dekorum van (formele) regsverrigtinge. Ten eerste analiseer die aantekening die uitspraak van waarnemende regter Ngalwana om vas te stel wat die regsvraag is waaroor besleg moes word, asook om uit te lig waar die grense van ’n behoorlike, onpartydige uitspraak oortree word. Daarna kontekstualiseer die aantekening die normatiewe regsbeginsels binne die regsprofessie ten einde hofuitsprake te kategoriseer as ’n besondere genre van (formele) skryfwerk. Laastens, word die uitspraak in die Mogoai-saak gejukstaponeer teen die uitgelegde normatiewe bepalings en word aan die hand gedoen dat voorsittende beamptes selfbeheersing aan die dag moet lê en berekend moet wees by die skryf van hofuitsprake (en hofverrigtinge oor die algemeen). Dit verseker dat die integriteit en waardigheid van die regbank bewaar, en die opperheerskappy van die reg gehandhaaf word.
Hierdie aantekening bespreek uitsluitlik die wyse waarop die hof sy uitspraak uitdruk in die Mogoai-saak. Die meriete van die onderskeie partye se sake, en die beslissing aan die hand daarvan, word nie bespreek nie. Hierdie aantekening voer aan dat die waarnemende regter die grense van sy amp oortree en as’t ware ’n partydige toespraak (eerder as ’n uitspraak) gelewer het. Die gevolg van die irrelevant-polemiese uitspraak is ’n verwarrende en swak beredeneerde ratio wat nie in belang van geregtigheid is nie.

An examination of the barriers to gender-responsive public procurement in South Africa

An examination of the barriers to gender-responsive public procurement in South Africa

Author: S Williams

ISSN: 1996-2193
Affiliations:LLB (Lagos) LLM (L.S.E) PhD (Nottingham), Professor, Department of Public Law, University of Stellenbosch
Source: Stellenbosch Law Review, Volume 34 Issue 3, 2023, p. 361 – 386
https://doi.org/10.47348/SLR/2023/i3a1

Abstract

Women-owned businesses (“WOBs”) obtain less than 6% of public procurement contracts, despite accounting for close to 30% of registered businesses in South Africa. This contribution examines the reasons for the limited participation of WOBs in the public procurement system and finds that there are policy, legal, institutional and cultural barriers to the participation of WOBs in public procurement in South Africa. Policy barriers arise out of the misalignment between economic, gender and procurement policies and legal barriers arise from the previous limited and currently uncertain approach to preferential procurement legislation. However, the contribution finds that institutional, cultural and structural barriers pose even more of a risk to women’s participation in public procurement in South Africa. These institutional barriers include a reticence to prioritise WOBs by public agencies in the absence of an explicit mandate to do so, the reluctance to favour new market entrants to avoid contract failures and a culturally biased approach to WOBs by public agencies. Other barriers include the gendered impact of procurement corruption; the gendered impact of Covid-19, which terminated public contracts in sectors serviced by WOBs; and the complexity and opacity of the procurement process. The contribution finds that the historical lack of attention to women’s participation in procurement, and the lack of disaggregated data on preferential and gendered contracts, have made it difficult to understand the extent of women’s participation and the nature of required legal and policy interventions. This contribution assesses the barriers to the participation of WOBs in public procurement and makes recommendations aimed at addressing some of these barriers.

The leading causes behind medico-legal claims and the use of mediation as a possible solution

The leading causes behind medico-legal claims and the use of mediation as a possible solution

Authors: Larisse Prinsen and Errol Cedric Muller

ISSN: 1996-2193
Affiliations: LLB LLM LLD, Senior Lecturer, Department of Public Law, University of the Free State; B Iuris LLB LLM PhD, Lecturer, Department of Public Law, University of the Free State
Source: Stellenbosch Law Review, Volume 34 Issue 3, 2023, p. 387 – 405
https://doi.org/10.47348/SLR/2023/i3a2

Abstract

Medico-legal claims in the South African health sector have noticeably increased since approximately 2007. This is significant as money spent from the public health budget on these claims is money which ought to have been spent on other healthcare priorities. As such, it becomes vital to understand why these claims have shown such drastic increases and what could be done to stem the rising tide.
This article addresses two main themes: first, it explains the various causes for increased claims related to the medical field and broader possible solutions to this problem; secondly, mediation is proffered as a viable means of negating the negative impact of these claims on the health sector and budget.
The conventional method of resolving medico-legal disputes is through adversarial court litigation. Litigation is expensive, time-consuming, complex and emotionally taxing, and the eventual outcome often fails to satisfy the needs of the litigants. Conventional civil dispute resolution exhibits little appreciation for, or consideration of, alternative and better-suited dispute resolution techniques and mechanisms. In this article we argue that mediation offers a viable alternative to resolve medico-legal issues. In essence, mediation is third-party (mediator) facilitated dispute resolution through negotiation. The process is less expensive, less time-consuming, uncomplicated, and party-oriented. In addition, it has the potential to enhance access to justice. However, to achieve this will require a change in legal culture.